تاثیر یوگای جامع بر کیفیت زندگی بخش دوم

تاثیر یوگای جامع بر کیفیت زندگی بخش دوم

• لیلی فرخ زاد
• 1402-03-30

2 - تاثیر یوگای جامع بر سلامت روان

تحقیقات روانشناسان نشان می دهد که افرادیکه از تمرینات این ورزش بهره می برند دارای امید به زندگی بیشتری در تمام سنین هستند. ولی با گروه بندی سنی هم افراد دارای ویژگی های متفاوتی هستند به عنوان مثال  در سالمندان افرادی که تمرینات یوگا   را انجام می دهند کمتر دچار آلزایمر، درد مفصلی مزمن، فراموشی، و بد اخلاقی می شوند. در کودکان یادگیری افزایش یافته و این کودکان معمولا شاداب تر هستند. این تمرینات در درمان کودکان بیش فعال موثر تشخیص داده شده و باعث  می شود کودکان سریعتر توانایی کنترل اندام های خود را بدست آورند. در نوجوانان مشکلات ناشی از دوران بلوغ و ترس های مقطعی و پرخاشگری این دوران را کاهش داده و این افراد معمولا به صورت منطقی این دوران را سپری می کنند. چون این ورزش حالت رقابتی نداشته و برد و باخت در آن معنی نداشته به همین دلیل عاری از هرگونه استرس و تنش است. در بالغین و افراد شاغل باعث لذت بردن از حداقل های زندگی شده استرس ناشی از شغل را کاهش می دهد. در بیماران روانی مانند سادیسم و مازوخیسم باعث کاهش حالات روانی و کنترل ای بیماری ها می شود..

تاثیر یوگا در سلامت جسم و روح از آن جهت است که یوگا‌ مجموعه‌ای از تمرینات بدنی، ذهنی و پاکسازی است. این ترکیب معجزه‌آسا، در ذهن و جسم آرامشی عمیق و ماندگار ایجاد می‌کند. یوگا ورزشی است که در دلش معنویات را نیز جای داده است. انسان بودن و انسانیت داشتن، پاک زندگی کردن، رسیدن به تعادل و هماهنگی با جهان بیرون و جهان درون، مثبت اندیشی، تفکرات سالم، مبارزه با منفی‌گرایی و ... همه و همه تاثیرات معنوی یوگا در جان و روان آدمی است. در کنار همه این تاثیرات معنوی، از لحاظ فیزیکی و جسمی نیز سلامت انسان را تضمین می‌کند، زیرا حرکاتی منظم و منطقی را به مرور و به تدریج به نتایجی ماندگار و طولانی مدت ختم می‌کند. تاثیر یوگا در سلامت جسم و روح آنقدر اثبات شده و حتمی و قطعی است که در درمان‌های روان‌شناسی به یک مرحله درمانی تبدیل شده است و به طور اعجاب‌انگیزی می‌تواند استرس، هیجانات کاذب و انواع فوبیا را درمان کند.

در دانشگاه بنارس تحقیقی بر تاثیر یوگا بر افسردگی ، بر روی دو گروه از بیمارانی که دچار افسردگی بودند طی شش ماه  انجام شد محققان دریافتند که سطح ناقل ای شیمیایی سروتونین ، کورتیزول و مونوآمین اکسیداز در گروهی که به تمرین های بدنی، تنفسی و تمرکزی سوگا پرداختند نسبت به گروهی که با دارو تحت معالجه بودند افزایش بیشتری نشان می دهد در نتیجه خلق و خوی تمرین کنندگان یوگا بهتر از گروه دیگر بوده و میزان افسردگی آنها کاهش چشمگیری داشته است.

هورمون کورتیزول در پاسخ به یک بحران حاد از غدد فوق کلیوی ترشح می شود سطح کورتیزول افرادی که به طور دائم در معرض استرس هستند بسیار بالاست. یوگا میزان کورتیزول خون تمرین کنندگان را کاهش می دهد. مقدار بالای کورتیزول به صورت طولانی مدت می تواند اثرات مضری در سیستم ایمنی افزایش وزن بدن و تخریب حافظه داشته باشد. [1]

یکی از مهمترین تاثیرات که یوگا برای روح و روان انسان دارد کاهش استرس و یا روش های کنترل اضطراب می باشد. از مهمترین تاثیرات این ورزش بر سلامت روح عبارتند از:

• هماهنگ شدن ذهن، بدن و افزایش انعطاف پذیری بدنی
• قابلیت آزاد سازی انرژی های نهفته بدن در نتیجه به تاخیر افتادن روند پیر شدن و عدم احساس خستگی
• تقویت و نرم شدن اتصالات مفصل ها و ستون فقرات
• افزایش فعالیت های مغزی کاهش فراموشی و تقویت ذهن حافظه و یادگیری
• ایجاد تناسب اندام و مصرف مناسب انرژی در تمام قسمت های بدن
• یوگا  باعث می شود انسان ضعف و قدرت های خود را بشناسد و در راستای تقویت و یا اصلاح آنها بر آید.
• کاملا واضح است وقتی استرس شما کاهش می یابد قدرت سیستم ایمنی شما بالا خواهد رفت. و این یکی از دلایلی است که ورزش یوگا در درمان سرطان موثر است.
• باعث لذت بردن از زندگی کار و باعث افزایش امید به زندگی می شود. زیرا که استرس و اضطراب کاهش می یابد.
• افزایش حجم اکسیژن خون با روش های تنفس صحیح و افزایش حجم ریه و استفاده از فضاهای مرده ریه
• درمان و کنترل فشار خون و درمان دیابت با ثابت نگه داشتن سطح قند خون
• تاثیر بسیار زیاد بر بیماری های جسمی مانند: عدم تعادل هورمونی با متعادل کردن سطح هورمون های خون، مشکلات گوارشی و افزایش عصبی اسید معده، مشکلات قلبی عروقی و مشکلات حرکتی و مفصلی که مربوط به بخش ارتوپدی می باشد.
• تاثیر مستقیم بر بیماری های روانی مانند: اضطراب و ترس دائم و بیماری وسواس.
• باعث جلوگیری از افسردگی می شود: افسردگی یکی از بیماری های روحی و روانی در جهان می باشد که بدون اغراق نزدیک به پاندمی شدن است. تمرینات یوگا و مراقبه باعث کاهش موثر ابتلا به این بیماری می شود.
• اختلالات خواب را درمان می کند: با تاثیر بر تعادل هورمون ملاتونین باعث بهبود کیفیت خواب می شود.
• تاثیر بر سردرد های شدید و عصبی: با تحریک عصب واگ باعث ایجاد حالت بهبودی در سردر های مانند میگرن و کرایسلر می شود.
• باعث تاثیر در باروری میشود چه در بانوان و چه در آقایان زیرا سلامت و قوای جسمانی را افزایش داده و تعادل هورمونی ایجاد می کند.
• حفظ شادابی و سرزندگی در فصول فصل سال: معمولا افراد به ویژه سالمندان در این فصل ها دچار کرختی و افسردگی می شوند ولی یوگا از این موضوع ممانعت می کند.
• کاهش التهابات مفاصل و کاهش درد های قدیمی و مزمن: تمرینات انعطافی این ورزش باعث تاثر 25 الی 30 % در این مورد خواهد شد.
• کاهش مصرف داروهای شیمیایی: با یوگا نیاز افراد برای استفاده از مسکن ها داروهای ضد افسردگی و داروهای تنظیم هورمونی کاهش یافته و در مواردی این داروها قطع خواهند شد.

یوگا می تواند به ویژه برای کسانی که با اختلال استرس پس از آسیب(PTSD) مقابله می کنند مفید باشد. مطالعات متعددی در مورد یوگا که برای درمانPTSD اعمال شده است نشان می دهد که یوگا می تواند پیامدهایی مشابه نتایج گفتگوی درمانی داشته باشد   نتایج یوگا در مورد علائمPTSD ، این ارتباط بین بدن و مغز و پتانسیل یوگا را برای تسهیل آن ارتباط برجسته ترمی کند.

بسیاری از علائمPTSD از نظر جسمی مانند افزایش ضربان قلب و تعریق است که گاهی اوقات با “فلاش بک” یا خاطرات زنده از تروما همراه است. یوگا ممکن است به ویژه در رفع علائمی مانند آنهایی که در بالا ذکر شد مفید باشد ، زیرا می تواند علائم جسمی استرس ، اضطراب ، ترس و افسردگی را هدف قرار دهد.

تحقیقات بیشتری که در رابطه با تأثیر یوگا بر ذهن انجام گرفته شامل موارد زیر میباشد.

یک ذهن پر استرس = ماهیچه های پر استرس = افکار منفی و اضطراب

یک ذهن آرام = عضلات آرام = افکار مثبت و در حال افزایش

حمایت از یوگا به عنوان مکمل سایر انواع درمانها ناشی از مطالعاتی در سال ۲۰۰۷ است که بر روی بیمارانافسرده ای که داروی ضد افسردگی مصرف می کردند اما فقط شاهد بهبودی جزئی بودند، انجام شد. محققان مشاهده كردند كه شركت كنندگانی که مشغول انجام تمرین منظم یوگا (حداقل سه بار در هفته به مدت هشت هفته) بودند، کاهش علائم افسردگی ، اضطراب و عصبی بودن را به طور قابل ملاحظه ای تجربه كردند. برخی از شرکت کنندگان حتی شاهد بهبود بیماری روانی خود نیز بودند و بسیاری از شرکت کنندگان در کل از روحیه بهتری برخوردار بودند [2] .

 3 - تاثیر یوگای جامع بر کیفیت روابط اجتماعی

یوگا فراتر از درمان بیماری های خاص جسمی و روانی، ویژگی فوق العاده ای دارد که می تواند به همه ما عرضه کند و آن، این است که یوگا، می تواند شناختی را نسبت به خودمان ایجاد کند که بتوانیم زندگی خود را تکامل بخشیم. این بهترین پیام یوگاست. البته دستیابی به چنین خودشناسی، مستلزم زمان است، زیرا باید عملا، تجربه هایی بدست آید. دوره های آموزش متعددی در مدارس و مراکز یوگا وجود دارد که می توانیم جنبه های فیزیکی و مراقبه ای یوگا را در آنها بیاموزیم، اما نیاز بسیار متفاوت آن سلامت روح و روان است.

نیاز ما، درک و شناخت عدم تعادل در ساختار احساساتمان و ایجاد هماهنگی در آن است. هنگامی که بتوانیم این عدم تعادل را هماهنگ کنیم و آن را به حالت تعادل و توازن نزدیک کنیم، کیفیت ذهن ما تغيير می کند. البته همچنان به زندگی خود ادامه خواهیم داد، اما نگرش ما تغییر می یابد. اگر از عینکی با شیشه صورتی رنگ استفاده کنیم، دنیا را صورتی خواهیم دید و اگر عینک با شیشه سیاه بر چشم بگذاریم، دنیا را تیره و سیاه خواهیم دید. ولی اگر از عینک شفاف استفاده کنیم، دنیا را به همان رنگ واقعی خودش مشاهده خواهیم کرد. بنابراین اولین توصیه یوگا این است: "پیش از هر چیز، به خودت نگاه کن". هر عملی مثبت یا منفی، باید همراه با آگاهی انجام شود. این اطمینان را بدست آورید که هر آنچه که انجام می دهید برای رشد و توسعه طبیعت، خلاق و آفریننده خودتان و نیز در جهت رشد سایر استعدادها به کار خواهد آمد.

اگر کارهایی که انجام می دهید، خلاق و سازنده نیستند و باعث ایجاد تضاد، تناقض و درد و رنج می شوند، بدانید که این کارهای شما بر مبنای یوگا نیست. کارهایی که انجام می دهید، می باید در جهت ارتقاء سطح اندیشه و آگاهی های خودتان و دیگران باشد. زمانی که شما این توانایی را داشته باشید که با کارهای خود، سطح متفاوتی از آگاهی را ایجاد کنید، می توانید به خودشناسی بیشتری برسید که این یکی از فواید یوگاست.

4- تاثیر یوگای جامع بر کیفیت روابط خانوادگی

زندگی امروز سراسر استرس و تنش است. برای لذت بردن از زندگی در چنین شرایطی، به ابزاری برای کاهش استرس و کسب آرامش نیاز داریم. یوگا بهترین ابزار برای کنترل استرس و رسیدن به آرامش است. آرامش همان نیاز امروز است و پیش‌زمینه‌ای برای رسیدن به ذهنی آگاه و قدرتمند است. یک ذهن آگاه می‌تواند تصمیم‌های هوشمندانه بگیرد، رفتار خود را کنترل کند و بین روح و جسم تعادلی ستودنی برقرار کند. در نتیجه یک فرد یوگی در روابط شخصی و شغلی می‌تواند موفق‌تر عمل کند و احساس رضایت بیشتری از زندگی داشته باشد .

زندگی خانوادگی هم مانند سایر روابط اشخاص فراز و نشیب های زیادی دارد و همیشه آرام و خوش نیست و تنش ها و مشکلات زیادی بین اعضای خانواده اعم از زن و شوهر یا فرزندان و پدر و مادر ایجاد می شود .

یوگا و مدیتیشن هر دو در کنار هم، ذهن را به پادشاه جسم و روح تبدیل می‌کنند. وقتی ذهن آرام می‌شود، میلیون‌ها افکاری که مدام در ذهن ما در حال رفت‌وآمد هستند، کاهش پیدا می‌کند. اگر قدرت تمرکز و توانایی رسیدن به آرامش ذهن بیشتر باشد، حتی ممکن است که تمام این صداهای مزاحم در سر خاموش شود. در نتیجه با کمک یوگا و مدیتیشن، شما احساس آرامش بیشتری خواهید کرد و تمرکزتان بالا می‌رود.

سیستم عصبی در اثر انجام یوگا، آرامش پیدا می‌کند و در نتیجه میزان استرس در فرد یوگی نسبت به دیگر افراد بسیار پایین است. وضعیت بدن در تمرینات یوگا، آگاهی به تنفس در هنگام انجام تمرینات و قرار گرفتن در وضعیت مدیتیشن، همگی به کاهش فشار خون، تعداد ضربان قلب و سطح هورمون استرس در بدن منجر می‌شود و در نهایت این فرآیند فیزیکی به نفع ذهن تمام می‌شود.

فرجام سخن

كيفيت زندگي به تعبير و تفسير و ادراك فرد از زندگي بستگي دارد يعني رضايت فرد از ابعاد زندگي كه در نظر وي بسيار مهم و با ارزش هستند ، تأثير بيشتري  بر روي كيفيت زندگي دارد  .  كيفيت زندگي چيزي بيش از وضعيت سلامت ، نشانه هاي باليني و يا توانايي علمي شخص مي باشد. اين نشانه ها منعكس كننده وضعيت سلامتي هستند ، ولي بايد توجه داشت كه سلامتي تنها بعدي از كيفيت زندگي مي باشد . وساير عوامل تأ ثيرگذار بر كيفيت زندگي شامل احساس فرد از خود ، وضعيت خانوادگي ، منابع اقتصادي و اجتماعي و از همه مهمتر وضعيت روحي و رواني فرد است

از آنجایی که سازمان جهاني بهداشت کیفیت زندگی را از چند بعد  ارزیابی می کند  ما نیز  در این مقاله  تاثیر یوگای جامع را بر این ابعاد به طور مجزا بررسی نموده و بررسی ها نشان داد که یوگای جامع بر  تمامی ابعاد کیفیت زندگی(سلامت جسمانی، سلامت روان کیفیت روابط اجتماعی و کیفیت روابط خانوادگی ) افراد  تاثیر دارد. . یوگای جامع  که مجموعه ای از حرکات فیزیکی ، تنفس ها  ، مراقبه و..   موجب ارتقا سطح سلامت جسمانی ، سلامت روانی ، بهبود روابط اجتماعی و روابط خانوادگی می شود.

منابع

کاپلان، ماریانا،1400،  روانشناسی و یوگا : تلفیق روشهای روانشناسی و یوگا برای سلامتی، تغییر و لذت، ترجمه میلاد تکسیبی ، نشر نسل روشن

تیموتی ، مک کال، 1933،  یوگا و سردرد، ترجمه مژده  جابری، انتشارات آگاه

ساتیاناندا ساراسواتی، سوامی، 1400،   یوگا سوتره های پتنجلی، ترجمه جلال موسوی نسب، نشر  فراروان،  

فرخ زاد، لیلا، 1401،  تاثیر یوگای جامع بر کیفیت زندگی، انتشارات چشم انداز قطب